Meer dan Problemen Alleen
Het is je vast niet ontgaan: de mentale gezondheid van jongeren in Nederland staat onder druk. De media besteden veel aandacht aan de psychische problemen waar jongeren mee kampen, en terecht.
Maar wat als er meer aan de hand is dan alleen de zichtbare worstelingen? Wat nu als de kern van deze problematiek eens schuilt in een dieperliggend gebrek aan zin en doel in het leven?
In deze blogpost wil ik een andere blik werpen op de uitdagingen waar de jeugd van vandaag mee te maken heeft.
Waar Komen de Mentale Problemen bij Jongeren Vandaan?
De lijst met uitdagingen voor jongeren is lang en indrukwekkend. Jarenlange bezuinigingen op de jeugdzorg, de restricties tijdens de coronapandemie, en een onderwijssysteem dat niet altijd aansluit bij de behoeften van de jeugd – het zijn allemaal factoren die hun sporen nalaten.
Wie dacht dat de sluiting van scholen, de avondklok en het beperkte sociale leven tijdens corona geen impact zouden hebben op jongeren, was naïef. Het heeft geleid tot een generatie die veel tijd thuis doorbracht, online lessen volgde, en minder de kans kreeg om sociale vaardigheden in de praktijk te oefenen. En nu de pandemie achter ons ligt, stapelen de volgende crises zich al op hun bord: klimaatverandering, economische onzekerheid en geopolitieke spanningen.
Een Verborgen Pandemie: Gebrek aan Zingeving
Jongeren zijn vaak “het kind van de rekening” in onze samenleving. Elk probleem dat door voorgaande generaties wordt veroorzaakt, landt uiteindelijk bij hen. En als ze dan hulp zoeken, stuiten ze op de lange wachtlijsten van de jeugdzorg, een direct gevolg van jarenlange bezuinigingen.
Maar als je verder kijkt dan deze acute problemen, als je echt luistert naar jongeren, dan ontdek je nog iets anders. Er is een bijna onzichtbare pandemie gaande, een die zich niet alleen onder jongeren verspreidt, maar onder veel westerlingen: een chronisch tekort aan zingeving.
Veel jongeren ervaren niet alleen de druk van externe omstandigheden, maar ook een diepgewortelde doelloosheid. De adolescentie is bij uitstek de periode waarin je jezelf probeert te vinden, waarin je je identiteit vormt. En juist daar schiet onze moderne westerse samenleving tekort. Ja, er zijn externe problemen, maar het is het gebrek aan een “waarom” – een zin en doel – dat het zo moeilijk maakt om deze problemen het hoofd te bieden. Waar doe je het allemaal voor? Hoe word je gelukkig als het fundament ontbreekt?
Mentaal Onwel, Niet Mentaal Ziek: Een Cruciaal Onderscheid
De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) in Nederland staat zwaar onder druk. Niet alleen voor jongeren, maar voor iedereen die geestelijke hulp nodig heeft. De wachttijden zijn vaak onacceptabel lang, wat op zichzelf al een probleem is. Het lijkt alsof de mentale problematiek met elke generatie toeneemt, parallel aan de afname van zingeving.
Een deel van de enorme druk op de GGZ komt doordat psychologen en psychiaters zich nu ook bezighouden met levensvragen die vroeger op het bord van de dominee of pastoor lagen. Vragen over het doel en de zin van het leven horen eigenlijk niet thuis in de spreekkamer van de GGZ. Want niet elk mentaal probleem is per definitie een medisch probleem. Gebrek aan zin, doelloosheid, identiteitsproblemen, de impact van moderne crises – dit zijn allemaal zaken die jongeren hinderen om goed en weerbaar op te groeien. Ze zijn hinderlijk en kunnen je ongelukkig maken, maar zijn vaak geen strikt medische aandoeningen die medicatie of traditionele therapie vereisen.
De Rol van Duidelijkheid Vroeger
Niemand beweert dat alles in de jaren vijftig van de vorige eeuw beter was. Integendeel, de samenleving was vaak beklemmend en bekrompen. Maar het leven was wel overzichtelijker en duidelijker. De meeste Nederlanders gingen nog naar de kerk, en jongeren groeiden op in een milieu met heldere morele kaders en overtuigingen. De pastoor of dominee was vaak een aanspreekpunt voor levensvragen, en de kerkelijke gemeenschap bood een sociale bedding en een gevoel van ergens bij horen. Deze duidelijkheid gaf, ondanks de beperkingen, een zekere mate van veiligheid en geborgenheid.
De Keerzijde van de Vrijheid: Waar Ging het Mis?
Vanaf de jaren vijftig begon een sociale revolutie. Jongeren pikten de beklemmende moraal niet langer. Ze wilden ontsnappen aan de spreekwoordelijke ‘spruitjeslucht’ en begrepen dat het leven meer te bieden had. De opkomst van nozems, provo’s en hippies in de jaren zestig was een duidelijk teken van deze drang naar vrijheid en meer kleur in het leven.
De generaties die na de jaren vijftig opgroeiden, genoten inderdaad meer vrijheid en ruimte. De kerken raakten steeds leger, en de invloed van religieuze leiders nam af. Met deze bevochten vrijheid is echter ook een keerzijde ontstaan: het kind lijkt met het badwater te zijn weggegooid. De veiligheid, de duidelijkheid en het vertrouwen die de vroegere structuren boden, zijn gaandeweg verdwenen.
Er is tegenwoordig minder sociale bedding en er zijn geen pasklare antwoorden meer op de grote levensvragen. De belangrijkste vraag – waar doe je het allemaal voor in het leven? – moet je nu zelf uitzoeken. De geborgenheid en zekerheid die de (soms bekrompen) kerkelijke gemeenschap bood, zijn voor een groot deel weggevallen. Met alle vrijheden die we nu kennen, is er een chronisch tekort aan zingeving ontstaan, wat veel jongeren ongelukkig maakt.
Een wereld van eindeloze mogelijkheden en vrijheden blijkt paradoxaal genoeg ook een wereld van meer leegte te zijn. Veel keuzes, weinig zekerheden. Voeg daarbij de moderne crises – pandemieën, matig onderwijs, ecologische doemscenario’s, economische onzekerheid – en het wordt duidelijk waarom jongeren vaak worstelen met de existentiële vraag: wie ben ik? Ze worden in het diepe gegooid zonder zwemles te hebben gekregen.
Zingeving als Sleutel tot Mentaal Welzijn
Dat jongeren mentaal onwel worden, is een logische optelsom. De oplossing voor deze mentale problemen wordt vaak gezocht in de jeugdzorg en jeugd-GGZ. En daar hoor je zeker te zijn als je niet meer functioneert. Maar het is ook een ‘verlegenheidsantwoord’ van een samenleving die de bevochten vrijheid niet heeft weten te borgen in betekenis en vertrouwen. Het is een lege vrijheid geworden, en die leegte schreeuwt om invulling, zin en levensdoel.
Nogmaals, als je echt niet functioneert, heb je een psycholoog of psychiater nodig, en daar hebben we helaas een tekort aan in Nederland. Maar niet alles is medisch. Gebrek aan zin, doelloosheid, identiteitsproblemen en de impact van wereldwijde crises zijn geen medische problemen die je kunt oplossen met een pil. Maar waar moet je dan wel terecht als het antwoord op jouw vragen zingeving is? Waar ga je heen als je je afvraagt: “Waar doe ik het allemaal voor? Wat heeft het voor zin?”
De Oude Weg Opnieuw Ontdekt: Natuur, Seizoenen & Keltische Wijsheid
De zoektocht naar zingeving leidt het westen terug naar zijn wortels. Grote religies die één god en één waarheid prediken, bieden vaak niet het antwoord; ze leiden te veel tot uitsluiting. De leegte moet echter wel worden opgevuld. De oplossing ligt niet in het simpelweg inruilen van de ene dogmatische religie voor de andere. Het is tijd om als westen terug te keren naar een gemeenschappelijke noemer die voldoende ruimte biedt en waar steeds meer mensen door geïnspireerd raken.
Als mens zijn we onlosmakelijk verbonden met de natuur. De natuur, als metafoor voor het leven zelf, is voor veel mensen een diepe bron van zin. Om zin en doel te ervaren, zijn structuur en orde belangrijk. De natuur biedt ons in het westen een prachtig, natuurlijk ritme om mee te leven: de cirkel van de seizoenen.
Kijk om je heen. Leef mee met de seizoenen. Verwelkom en neem afscheid bij elke wisseling. Hierdoor kom je dichter bij het leven te staan en ervaar je meer orde en structuur. Het is dan ook geen wonder dat het Keltisch jaarwiel, dat al bestaat sinds de oude Kelten, voor steeds meer mensen – en zeker ook jongeren – een inspiratiebron is. Het biedt een cyclisch perspectief op het leven, met ruimte voor groei, rust, viering en loslaten.
De natuur biedt ook volop ruimte voor spiritualiteit. Veel mensen ervaren mystieke momenten in de natuur, momenten waarop je voelt dat het leven groter is dan jezelf. Anderen gaan verder en laten zich inspireren door oude culturen en hun levensfilosofieën, die ze op een moderne manier opnieuw vormgeven. Want inderdaad, de westerse cultuur, met haar Germaanse en Keltische wortels, kent een eigen rijke spirituele traditie die nooit helemaal verdwenen is. Het is tijd om die te omarmen: de magie van het leven, het ritme van de seizoenen, en een hernieuwde spirituele kijk op de natuur en het bestaan zelf.
Tarot en Zingeving: Jouw Persoonlijke Gids
Spiritualiteit kan een cruciale rol spelen in de zoektocht naar zin en doel. Door je te verbinden met een groter geheel en met de natuur, geef je een diepere betekenis aan je leven. Spiritualiteit helpt je te verbinden met de aarde en met anderen. Zeker wanneer je gelijkgestemden zoekt, kun je een gevoel van gemeenschap creëren. Dit gevoel van ergens bij horen en gemeenschapsvorming draagt op een wezenlijke manier bij aan de menselijke zoektocht naar zin en doel, en daarmee aan een gelukkig en veerkrachtig leven.
Wanneer je op zoek bent naar jezelf, meer inzicht wilt in het hoe en waarom van jouw leven, en spiritueel en zingevend wilt groeien, dan kan tarot een krachtig hulpmiddel zijn. Ik, als tarotcoach, gebruik tarotkaarten veelvuldig bij levensvragen. Ze bieden inzicht in levensprocessen en kunnen je laten zien hoe je geïnspireerder kunt leven. Tarot opent perspectieven en helpt je een nieuwe horizon en een nieuw doel in het leven te schetsen.
Het is tijd voor een nieuwe benadering van de mentale gezondheid voor jongeren. In plaats van alleen te focussen op de symptomen, moeten we de oorzaak aanpakken. Door jongeren te verbinden met de natuur, met het leven zelf en met een groter doel, zal het mentale welzijn verbeteren en zal een nieuwe generatie ontstaan die veerkrachtiger en meer betekenisvol leeft. De zoektocht naar zin en doel is een persoonlijke reis, en er is geen pasklaar antwoord. Maar er zijn talloze paden die kunnen leiden naar een meer bevredigend leven. Of dat nu via de natuur, spiritualiteit, kunst of een andere vorm van zelfexpressie is: het belangrijkste is om jouw eigen weg te vinden.
Boek Jouw Tarotconsult voor Meer Zin en Geluk
Door stil te staan bij wat écht belangrijk voor je is en door je te verbinden met dat wat groter is dan jezelf, kun jij je eigen leven een diepere betekenis geven. Als tarotcoach help ik je graag op deze reis.
