In het beroemde verhaal van dr Jekyll en mr. Hide ontdekt de arts en wetenschapper dokter Jekyll een formule “een drankje” waarmee hij zijn duistere kant kan worden. Hij kan als het ware zijn persoonlijkheid scheiden in de goede dokter Jekyll en de kwade mr. Hyde. Een verhaal dat hopeloos uit de hand loopt!
Na verloop van tijd verliest dokter Jekyll de controle over zijn experiment. De boosaardige mr. Hide komt ook zonder het drankje en op ongecontroleerde momenten tevoorschijn. De moraal van het verhaal: jouw schaduwkant bestaat, daar moet je dus wat mee, maar wat?
De schaduwkant van jezelf
Elk mens heeft een heleboel eigenschappen. Al deze eigenschappen maken jouw als mens tot wie je bent. Sommige eigenschappen ervaar je als positief, andere eigenschappen vind je negatief. Iedereen heeft goede en kwade kanten. Maar om het ingewikkeld te maken, je kunt helemaal niet spreken van positieve en negatieve eigenschappen. Dat is het lastige van al die eigenschappen, talenten en jouw hele hebben en houden dat je tot mens maakt. Alles aan jouw is positief en negatief! Het is maar net hoe je er mee omgaat.
Een vechtlustige eigenschap kan levensreddend zijn in een gevaarlijke situatie. Maar tijdens een avondje uit kan deze eigenschap je ook flink opbreken. Geduld is een schone zaak zegt men, maar iemand die telkens zijn kansen voorbij laat gaan en maar blijft wachten, die kan beter wat minder geduld hebben. Iemand die altijd erg behulpzaam is, is een zegen voor zijn of haar omgeving maar moet oppassen dat hij of zij er niet aan onderdoor gaat. Behulpzaam zijn kan ook dwangmatig worden en dan kan jouw behulpzaamheid anderen verstikken. Liefde maakt blind en daar kun je flink mee op de koffie komen. Impulsief handelen kan iemand redden of in de afgrond doen storten.
Je kunt dus niet zomaar spreken van goede en kwade eigenschappen! Jouw schaduwkant of donkere kant is net zo goed een lichte en heldere kant van jouw zelf. Maar zonder licht geen schaduw!
Het onderdrukken van je impulsen en driften
De negentiende eeuw is in de geneeskunde de eeuw waarin de psychiatrie opkomt en een vlucht neemt. De manier waarop naar de menselijke geest wordt gekeken veranderd onder invloed van Sigmund Freud en Carl Gustav Jung de grondleggers van de moderne psychiatrie.
Ten tijde van Freud en Jung is de samenleving nog sterk religieus en puriteins. Op zo ongeveer alles wat met seksualiteit en frivoliteit te maken had lag in de negentiende eeuw een taboe. Daar had men het niet over want dat soort dingen deed men niet aan! Met die houding strooide de samenleving zichzelf zand in de ogen. Want alles wat met drift en impuls te maken had werd onderdrukt. En alles wat onder druk staat, dat zoekt een uitweg. En eigenschappen die worden onderdrukt en een uitweg zoeken die gaan maar al te vaak perverteren. En wanneer jouw schaduwkant perverteert dan ontaard deze! Dat geldt voor seksualiteit maar ook voor al het andere waarop een taboe ligt. Ten tijde van Freud en Jung was dat; alles wat God “lees de kerk” verboden had.
In deze samenleving ten tijde van Freud en Jung ontwikkelt de moderne psychiatrie zich. Geen wonder maar een noodzaak in een samenleving waarop onderdrukte gevoelens en impulsen ‘jouw schaduwkant’ een taboe ligt. Het onderdrukken van eigenschappen die je als mens van nature hebt leidt tot neurosen. Deze neurosen uiten zich in dwanghandelingen en allerlei ziekelijk gedrag.
De kerk heeft er altijd veel aan gedaan om de ‘volgens hun’ zondige eigenschappen van mensen te bestrijden en onderdrukken. Maar wanneer je niet toe mag geven aan een natuurlijke eigenschap, dan zoekt deze eigenschap een uitweg. Daarmee zijn we weer terug bij dr. Jekyll en mr Hide. Door het bestrijden van een natuurlijke menselijke eigenschap, omdat het licht geen schaduw mag werpen, creëren we onze eigen monsters.
Aanvaarding van je driften en impulsen
De Aleister Crowley Thoth tarot sluit mooi aan bij het verhaal over het onderdrukken van je natuurlijke impulsen en driften. De tarotkaart maakt een extatische indruk. De afbeelding is duidelijk geïnspireerd op het bijbelboek openbaringen. De tarotkaart is een antwoord op het verhaal waarin de rechtvaardige mensen van de zondige mensen worden gescheiden.
Op deze tarotkaart geeft de vrouw die de meerkoppige leeuw berijdt zichzelf volledig over. De tarotkaart gaat over de volledige aanvaarding van het zelf met alle impulsen en driften die daarbij horen. Aanvaard je jezelf niet volledig zoals je bent; dan verwordt je tot het kwaad dat in deze wereld alom aanwezig is! Het kwaad is niet onze impuls, onze schaduw of onze eigenschap; het kwaad is de perversie die ontstaat wanneer we onszelf ontkennen en onderdrukken en niet met ons zelf om kunnen gaan.
Al je impulsen en natuurlijke driften bezit je nu eenmaal dus leer er maar mee omgaan is de boodschap! De mens is een denkend dier volgens Aristoteles. Jazeker “denkend” maar ook nog altijd een “dier”!
Kracht door beheersing
De Tarotkaart Kracht van de Rider Waite Smith tarot benaderd dezelfde thematiek met een ander beeld. We zien een vrouw die met het grootste gemak de leeuw die naast haar staat onder controle houdt. De Leeuw op deze tarotkaart “het dierlijke zelf” krijg je alleen in toom door aanvaarding. Dr Jekyll had het mis. Door het goede en het kwade, het licht en de schaduw in de mens te willen scheiden creëerde hij een monster. Deze tarotkaart leert dat we ons zelf en ook onze schaduwkant of donkere kant moeten aanvaarden. Dit is een andere kijk op de zaak dan die we bij de Thoth tarot zien. Waar de Toth tarot overgave laat zien daar laat de Rider Waite kracht en controle door beheersing zien. Geen inspannende of gewelddadige kracht, maar kracht door beheersing. De vrouw op deze tarotkaart heeft geen enkele reden de leeuw te onderdrukken of in toom te houden. Zij beheerst de leeuw en aanvaard het dier.
Met jezelf door één deur kunnen?
Jouw geluk hangt alleen af van jouw zelf! Dat betekent kort door de bocht; je moet met jezelf kunnen leven! En met jezelf kunnen leven betekent ook leven met jouw schaduwkanten. Kijken naar die kant van jezelf die je liever niet ziet is een voorwaarde voor geluk maar ook voor succes.
Leer omgaan met de dingen die je liever niet hoort. De onderwerpen waar je prikkelbaar, boos of geïrriteerd op reageert als iemand anders er over begint. Andere mensen zijn als geen ander in staat om je op blinde vlekken te wijzen. Open je ogen en laat anderen daarin jouw leermeesters zijn.
Jouw eigenschappen zijn niet goed of verkeerd. jouw schaduwkant is niet boosaardig of kwaadaardig. Niet zwak of sterk. Iedere eigenschap heeft op de juiste tijd en op de juiste plaats zijn kracht. Leren om jezelf te kennen. Leren om jezelf te zien. Bewustwording van wie je bent. Dat is een levenslange leerschool. Deze leerschool begint met acceptatie van jezelf en met jezelf en anderen door één deur kunnen gaan. Licht en schaduw zijn beide nodig.
