Het moment dat je ternauwernood ontsnapt aan een ongeluk. De dag dat je niet in het vliegtuig stapt waar vervolgens een catastrofe mee plaatsvindt. Het moment dat je met een hamer snoeihard een spijker mist en toch niet op je duim slaat.
Of het om een grote of een kleine catastrofe gaat, het zijn de momenten dat je denkt; ik moet wel een engeltje op mijn schouder hebben. Lachend, niet al te serieus maar toch; heel veel mensen hebben de indruk de indruk dat er meer is tussen hemel en aarde en dat er iets of iemand is die voor hun zorgt. Anderen maken het concreter en zeggen onomwonden dat ze contact hebben met hun engel of met overleden dierbaren.
De ervaring
Er zijn ervaringen waarbij mensen het idee hebben dat ze een engeltje op hun schouder hebben. Veel mensen voelen dat een overleden dierbare nog steeds om hun geeft. Je kunt dat weg bewegen als subjectiviteit en verzinsels. Niemand heeft ooit kunnen bewijzen dat er engelen zijn, geesten, elven, entiteiten en noem maar op zijn. Toch hebben heel veel mensen contact met deze wezens. Is het dan allemaal onzin?
Wat er in het hoofd van mensen omgaat is allerminst betrouwbaar. Herinneringen passen zich vaak aan met de tijd. Getuigen die hetzelfde hebben gezien bij een misdrijf vertellen verschillende vaak tegenstrijdige feiten.
Wanneer wij onze beleving onder woorden willen brengen lopen we tegen hetzelfde aan. Het is een gegeven dat onze eigen ervaring heel persoonlijk is. Ieder heeft zijn eigen beleving en ervaring. Dat is zo bij concrete gebeurtenissen; dat is zeker zo als we ons op het terrein van engeltjes op schouder begeven. Laat staan als we het nog wat zwaarder aanzetten. Wanneer we echt contact hebben, Wanneer we niet spreken over maar spreken met engelen, overleden dierbaren en meer. Deze ervaringen zijn heel persoonlijk super subjectief en worden gelijktijdig ook door veel mensen gedeeld.,
De godsdienstpsycholoog en filosoof William James (11 januari 1842 – 26 augustus 1910) heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar religieuze ervaringen. In zijn “The Varieties of Religious Experience” komt William James tot de conclusie dat een religieuze ervaring (en daarmee ook spirituele ervaringen) voor degene die dit meemaakt net zo echt is als al zijn of haar andere ervaringen. Religieuze ervaringen of spirituele ervaringen zijn dus concreet en echt voor degene die dit ondergaat. Vaak zijn deze ervaringen ook nog eens bepalend voor iemands leven.
De religieuze of spirituele ervaring is persoonlijk. Daarmee is het lastig bewijsmateriaal aanvoeren. Niemand anders dan de gelovige zelf ziet Maria. Niemand anders dan het medium krijgt boodschappen van overledenen door. Niemand anders dan de geluksvogel die ontsnapt aan het noodlot ervaart het engeltje op zijn of haar schouder.
Dat deze ervaring niet direct deelbaar is of bewijsbaar is maakt voor William James niet zoveel uit. Hij legt de nadruk op het gegeven dat de ervaring concreet en echt is voor diegene die deze ervaring ondergaat. Hiermee komen we op het terrein waarbij de wetenschap het gebied van zingeving betreed. William James kom tot de conclusie dat religieuze en spirituele ervaringen zinvol zijn voor de mensen die deze ervaringen hebben.
Er is vooral ‘niets’ en dat is hoopgevend
Om het wat ingewikkelder te maken even iets anders tussendoor.
Wanneer je naar de wereld om je heen kijkt is het lastig voor te stellen. Maar het is tocht echt waar; onze werkelijkheid bestaat vooral uit ‘niets’. De wetenschap dringt telkens verder door in de materie. Moleculen, elektronen, protonen en nog veel kleinere deeltjes. Al die deeltjes verhouden zich tot elkaar maar tussen deze deeltjes zit ruime en die bestaat vooral uit ‘niets’. De kleinste deeltjes bestaan zelf ook niet meer uit materie; ze bestaan uit energie in plaats van materie. Hiermee betreed je het terrein van kwantumfysica. Het gaat buiten bestek van dit artikel om op deze wetenschap in te gaan; gegeven is dat onze werkelijkheid vooral uit niets en uit energie bestaat.
Er is momenteel wel iets bijzonders aan de hand met wetenschap en spiritualiteit. Door de verlichting en moderniteit zijn wetenschap en spiritualiteit telkens verder van elkaar komen te staan. In de kwantumfysica komen wetenschap en mystiek weer schoorvoetend tot elkaar. Voorzichtig en aftastend. De wetenschap dat onze werkelijkheid vooral uit “niets” bestaat opent nieuwe werelden om te verkennen.
Het leven is een mysterie
Dat wetenschap en mystiek elkaar schoorvoetend tegemoet treden is aardig maar ook weer niet zaligmakend. Wie verder kan denken dat zijn of haar neus lang is begrijpt dat het bij religie en spiritualiteit niet om het bewijs maar om de ervaring gaat. Of dat vreemd is? Natuurlijk niet. Het leven is een mysterie. Niemand twijfelt aan het bestaan van het leven. Maar het leven zelf? Dat kun je in geen enkel mens vinden. Het leven zelf blijf vooralsnog een mysterie.
Het gaat over zingeving
Wanneer je spreekt over het engeltje op je schouder. Wanneer je contact legt met het spirituele, dan gaat dit vooral over betekenis. Wanneer je er ‘zoals de moderne wetenschap’ vanuit gaat dat onze werkelijkheid vooral uit ‘niets’ bestaat, dan is er een hele wereld om nog in te vullen. Er is tenslotte ‘genoeg niets’ voor handen om betekenis aan te geven. Er ligt in een groot en alomtegenwoordig ‘niets’ een wereld van betekenis voor je open. Een wereld van gedachten, gevoel, ervaring en inspiratie. Maar ook een wereld voorbij alledaagse dingen. Een wereld die niet direct zichtbaar is maar wel alom aanwezig. Het engeltje op je schouder, de verbeelding, jouw gedachten, dierbaren die zijn heengegaan, momenten dat je je gedragen voelt in het leven. De wereld van de verbeelding. Laat je inspireren om daar inhoud en betekenis aan te geven; dat is zingeving.
Geen enkel mens heeft ooit een gedachte bij een ander kunnen vinden. Gedachten zitten in je hoofd. Ze zijn zeer persoonlijk. Wanneer je niet over je gedachten spreekt, dan blijven ze voor iedereen onzichtbaar. Toch twijfelt niemand aan het bestaan er van. Dat is een mooi uitgangspunt als je weer eens bedenkt dat je een engeltje op je schouder hebt.
